4-daagse reis Somme en Vimy Ridge

Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog beschikte Engeland naast een sterke vloot over een klein, maar goed getraind beroepsleger. De andere grootmachten beschikten over grote dienstplichtigenlegers. Zo liepen tijdens de eerste slag om Ieper in oktober 1914 twee Duitse reservekorpsen, voornamelijk bestaande uit studenten die nog maar kort onder de wapenen waren, stuk op het gedisciplineerde snelvuur van de Britse Expeditionary Force: de “kindermoord” van Langemarck. Maar ook Engeland zou zijn tragedie krijgen.

De verliezen van het Engelse beroepsleger moesten worden goedgemaakt en het leger moest worden uitgebreid. Lord Kitchener riep vrijwilligers op met de bekende poster. “Britons, Your Country Needs You”. Per wijk, dorp, school, voetbalclub of bedrijf meldde men zich aan en werden de “Palls” (vrienden) bataljons gevormd.

In het voorjaar van 1916 bevond een groot deel van “Kitcheners Army”, zoals dit leger werd genoemd, zich in het departement van de Somme en bereidde zich samen met het Franse leger voor op “The Big Push”, het grote offensief waarmee men dacht de Duitsers te verslaan. Niets werd aan het toeval overgelaten en de aanval werd minutieus voorbereid en gepland. Een langdurige artilleriebeschieting zou alle weerstand breken en de prikkeldraadversperring opruimen. De zwaarbeladen Britse troepen hoefden alleen maar in wandelpas op te rukken achter het voortrollende artillerievuur: een “walkover”. Door de slag om Verdun werd het Franse aandeel in de aanval teruggebracht en verschoof het zwaartepunt naar het onervaren Britse Vierde Leger.

Op 1 juli 1916 gingen de Britten en Fransen “over the Top”. De Fransen in de zuidelijke sector die beter gebruik maakten van hun artillerie waren redelijk succesvol en ook de Engelse eenheden direct naast hen. Maar in de noordelijke sector leden de Engelsen zware verliezen en kwamen op sommige plaatsen niet eens het niemandsland door. Het prikkeldraad was intact, en de Duitsers kropen snel uit hun schuilplaatsen en openden het vuur met hun machinegeweren. Alleen al op de eerste dag verloor het Britse leger bijna 60.000 man, waarvan 19.000 gesneuvelden. Dit is het grootste verlies dat het Britse Leger ooit heeft geleden.

In de daaropvolgende maanden worstelde het Engelse leger zich in zware gevechten voorwaarts. Uitputting en het winterweer maakten in November 1916 een einde aan de slag. Het lukte uiteindelijk niet om verder op te rukken dan ongeveer 8 km.

Van de aanval op 1 juli is een film gemaakt. De Engelsen dromden naar de bioscopen om te zien hoe het ging met hun mannen, vaders en zonen. Leger en volk raakten diep doordrongen van de grimmige realiteit van de moderne oorlog. Na de slag aan de Somme zag ook Engeland zich gedwongen de dienstplicht in te voeren.

Tijdens deze reis doorkruisen we het operatiegebied van het Britse Vierde Leger in 1916. We bezoeken het Monument van Thiepval, Ulster Tower, Beaumont-Hamel (Y-ravine, sunken road, Hawthorne mine), Lochnagar crater, Delville “Devil” Wood, High Wood, Mametz Wood, Pozieres enz.

Het gebied van de Somme was in 1918 opnieuw het toneel van een grote veldslag. Op 21 maart 1918 zetten Duitsers operatie Michael in. De Britse en Franse linies werden doorbroken en Amines dreigde in Duitse handen te vallen. De Australiërs brachten uitkomst en de doorbraak werd gestopt. De laatste kans op een Duitse overwinning was verkeken. We bezoeken o.a. het Australische monument en het Sir John Monash Centre bij Villers-Bretonneux. Het eerste tank gevecht tussen tanks vond iets verderop plaats by Cagny en bij Corbie sneuvelde Manfred von Richthofen “De Rode Baron”.

Vlak ten noorden van Arras ligt Vimy Ridge van 1915 – 1917 het toneel van hevige aanvallen door het Franse leger, mijnenoorlog door het Britse leger en de aanval van het Canadese korps van 9 maart 1917. De bossen op de heuvelrug vertonen nog de sporen van de strijd en het Canadese monument is zonder meer indrukwekkend. We sluiten af met een bezoek aan de monumentale Franse begraafplaats Notre Dame de Lorette die in Frankrijk. Deze plaats heeft voor Fransen bijna de zelfde lading als Verdun.